Gideceği yeri bilmeyen gemiye, hiçbir rüzgar yardım edemez.
Bir kuruluşun faaliyetlerine ilişkin hedeflerine ulaşmak için izlenmesi gereken yolu belirleyen ayrıntılı finansal plandır. Bütçeler, mevcut koşullar içinde kurum faaliyetlerin verimini artıran bir yönetim aracıdır ve gelir-gider ana kalemleri altında çeşitlenmektedir.
Günümüz koşullarında plansız olarak bir firmayı yönetmek mümkün değildir. En temel anlamda bir yol haritası diyebileceğimiz bütçeleme bu planlamanın en gerekli noktasıdır.
Rekabette üstünlük sağlamak, kaynakları verimli kullanmak ve en önemlisi performansı ölçmek için her firmanın kullanması gereken, en temel iş pratiklerinden biridir.
Bütçe, karlılığınızın ve hedeflerinizin statülerini bugünden kavrayıp görebilmenizi sağlayacağı gibi, departman ve çalışanlarınızı aynı hedefe yönlendirecek bir disiplindir.
Bütçe Çeşitleri
Şirketiniz Bütçe Yapıyor Mu? Yapılan Bütçe Hangi Gereksinimleri Karşılıyor?
Genel bir açıdan bakıldığında bütçenin farklı bileşenlerden oluştuğundan bahsedilebilir.
1.İşletme Bütçesi: Yıllık olarak yapılır. Giderler ve dönem içerisindeki harcamalar göz önüne alınarak hazırlanır. Genelde hedef üst yönetimce belirlenip departmanlara dağıtılır.
2.Yatırım bütçesi: Uzun dönemleri kapsar. Şirket hedefleri ve büyüme süreçlerine göre, alımlara (hizmet, demirbaş vb.), yapılan harcamalar yöneliktir. Yapılacak bu giderlerin geri dönüşlerine göre hesaplanır.
3.Cari bütçeler: Firmaların yatırım ve büyüme verilerine göre hazırlanır. Firma finansal verileri incelendikten sonra yatırım ve büyüme için ön gördüğü harcamalar ile karşılaştırılır. Büyüme, firma öz sermayesi ile karşılanabilir mi? Ne kadarlık kısmı farklı finansman kaynakları ile karşılanabilir? Bir anlamda şirketin nakit döngüsünü ortaya koyan bütçelemedir.
4.Ana bütçe: Firma birimlerinin kendi bütçelerini oluşturduktan sonra, Firma hedefleri doğrultusunda tek bir çatı altında toplanmasıdır.
Bütçe Modelleri
Bütçelemede çeşitli yöntemler kullanılabilmektedir. Bütçe Danışmanlığı kapsamında yapacağımız analizler sonrasında verimliliğinize en büyük katkıyı sağlayacak model ya da modelleri süreç içerisinde birlikte belirliyor olacağız.
Geleneksel Bütçe: Yıllık olarak yapılır ve birimlere dağıtılır. Geçilen yılın finansal verileri incelenerek yeni yıl bütçesi hazırlanır. Yeni ekonomik süreçlerin getirdiği dinamikler doğrultusunda, kurumlar alternatif bütçeleme modelleri kullanmaya başladılar. Gerek global ekonomik krizler gerekse politik değişimler bütçelerinde bu değişimlere uyması zorunluluğunu ortaya çıkardı.
Sıfır Tabanlı Bütçe: Önceki yıl verilerini tamamen yok sayılarak konulan firma hedefleri doğrultusunda hazırlanan bütçeleme modelidir. Bu tür bütçelemeyi firmalar maliyetlerini sıkı kontrol etmek istedikleri dönemlerde devreye alırlar.
Faaliyet Bazlı Bütçeler: Tamamen faaliyetlerin öngörüleri üzerine hazırlanan bütçelemedir. Baz alınan tek şey faaliyettir. Bu çerçevede ön görülen gelirler ve bunlara ulaşmak için harcanacak giderler incelenir.
Proje Bazlı bütçeler: Spesifik olarak, bir proje bazında uygulanacak bütçelemedir.
Kayar Tahmin (Dinamik Bütçeleme): Firmaların özellikle aylık olarak takip ettiği bu bütçe modelinde, biten ay yerine sonraki yılın ilgili ayı eklenerek sürekli bir bütçe oluşturulur.
- Verimli Bir Bütçe Nasıl Olmalıdır?
- Bütçe hedefleri net bir şekilde belirlenmelidir.
- Konulmuş Hedeflerin ve bütçe varsayımlarının gerçekçi olması
- Bütçeler sorumlu birimler ya da kişiler bazında hazırlanmalıdır.
- Bütçeyi uygulayacak birimlerin sürece aktif katılımı sağlanmalıdır.
- Üst yönetim bütçe takip ve desteğini elden bırakmamalıdır.
- Sağlıklı bütçe takibi ve kontrolü, firma içinde kullanılan hesap planına uyum ile mümkündür.
- Bütçe revizyonları zorunda olunduğunda ve büyük ekonomik değişimlerde yapılmalıdır.
Verimli Bir Bütçenin Yararları?
Bütçelerin işletmelere sağladığı başlıca yararlar,
- Firma hedefleri doğrultusunda temel politikaları belirler.
- Firma amacına ulaşmak için gerekli üretim/tüketim araçlarını belirler.
- Firma yönetiminin çerçeveden sapmadan, karar alma geleneğini ve yeteneğini yerleştirir.
- Kesin hedefleri belirlenir.
- Bütçeler birim yöneticilerinin faaliyetlerini koordine eder.
- Bütçeler, üst yönetimin, üretim kalem ve süreçlerini en verimli şekilde kullanılması için plan yapmaya zorlar.
- Bütçeler; faaliyetlerin belirlenmiş dönemlerde analizleri sonrası fiili ve hedeflenen arasındaki farkları görülmesini sağlar ve bu farklar için yönetimin pozisyon almalarına yardımcı olur.
Bütçe Danışmanlığı Çalışma Yaklaşımımız ve Metodolojimiz
Bütçe Danışmanlığı kapsamında çalışma yaklaşımımız ve metodolojimiz şu şekildedir;
Bütçe Organizasyonunun Kurulması
- Bütçe yönergesi / prosedürü oluşturulması
- Bütçe komitesi / sorumlusu görev ve yetkilerinin belirlenmesi
- Bütçe kontrol süreçlerinin belirlenmesi
Bütçe Hazırlık Dönemi Hedeflerinin Saptanması
- Bütçe zaman planı kontrol yapısının kurulması
- Yönerge uygunluk eğitimlerinin verilmesi
Bütçe Senaryolarının kurulması
- Masraf merkezlerinin belirlenmesi
Stratejik Planların Revizyonu
- Revize bütçe ve stratejik plan konsolidasyonunun sağlanması
Firma Spesifik Pazar Analiz Kalemleri Seçimi
- Sektör özelinde veri olarak alınacak metriklerin belirlenmesi
Gelir Tahminlerinin Oluşturulması
- Strateji ve hedefler baz alınarak analizler yapılması
Gelir Bütçesinin Yönergeye Uygun Olarak Koordinasyonunun Sağlanması
- Segmentler (müşteri, satış-dağıtım kanalları, hedef pazarlar, ürün-hizmet ) bazında gelir bütçelerinin hazırlanması
Üretim, Stok, Satın Alma, Alacak, Borç Bütçelerinin Düzenlenmesi
- Üretime dahil olan gider kalemleri bazında bütçenin yapılandırılması
- Satınalma bütçesinin hazırlanması
Genel Yönetim Gider Bütçeleri hazırlanması
Nakit Akış Projeksiyonlarının yapılması
Proforma Gelir Tablosu ve Bilançonun Hazırlanması
Bütçelerin Kontrolü ve Sapma Analizi Sisteminin Kurulumu
Müşterilerimiz, verdiğimiz bu danışmanlık hizmetlerinin tümünden faydalanabilecekleri gibi ayrı ayrı başlıklar altında da destek alabilirler. Zengin deneyim ve bilgi birikimimizi, kendini sürekli yenileyen ve geliştiren başarılı yöntem ve araçlarımızla müşterilerimizin hizmetine sunuyoruz.
Bütçe Danışmanlığı Proje Kapsamımız
Gelir ve gider bütçelerinin tasarımını gerçekleştiriyoruz. Bütçe yönetimi prosedürünü oluşturuyoruz. Bütçe yönetiminin şirkete özel kurgusunu belirliyoruz. Bütçe oluşturulma sürecinin zamanını ve kimin/kimlerin tarafından yürütüleceğini belirliyoruz. Bütçelerin nasıl konsolide edileceğinin ve yıllık kesin bütçenin karar verilmesini sağlıyoruz. Oluşan bütçenin nasıl analiz edileceği, gerçekleşen ve hedeflenen bütçelerin nasıl yorumlanacağına dair sistemleri tasarlıyoruz.
Aktiviteler
- Şirketin vizyon ve stratejilerinin, iş hedeflerinin incelenmesi
- Mevcut lokasyonlardaki işletmelerin faaliyetlerinin belirlenmesi ve gelecekte oluşacak faaliyet modelinin anlaşılması
- Mevcut bütçe hazırlık sürecinin ve bütçe takviminin incelenmesi, standardizasyon imkanlarının tespit edilmesi
- Gerekli noktalarda yerinde gözlemlerin yapılması
- Firmanız ile benzerlik gösteren şirketlerle ve iyi uygulamalar ile kıyaslama çalışmalarının yapılması
- İyileştirme noktaları ve en iyi uygulamalar dikkate alınarak, bütçe modeli yapısının tasarlanması
- Bütçe ve Raporlama rol ve sorumlulukların tanımlanması
- İleri analitik uygulamaları destekleyecek süreçlerin ve rol/sorumlulukların belirlenmesi
- Tasarlanan Bütçe sürecinin teknolojik ortama entegrasyonu aşamasında fikir beyanında bulunulması
Çıktılar
- Mevcut durum analizi raporu
- Varsayım ve tahminleme yapılacak veriler tablosu
- Faaliyet bütçeleri (Satış, üretim, üretim bütçesi, yönetim giderleri, gelir tablosu bütçesi vb.)
- Finansal bütçeler (Nakit akış, bilanço, gelir tablosu bütçesi)
- RACI (SODA) Matrisi
- Yetkilendirme modeli
- Teknoloji/sistem gereksinimleri
Araçlar
- Albert Solino kıyaslama (Benchmark) veritabanı
- Albert Solino veri toplama şablonları
- Çalışma toplantıları ve soru setleri
- RACI (SODA) metodolojisi
- DECIDE metodolojisiKüresel iyi örnekler veri tabanı
